Az ukrán nemzettudat megerősödése az 1990-es évektől napjainkig

Szerzők

  • Papp Kristóf szds.

DOI:

https://doi.org/10.35926/HSZ.2025.1.11

Kulcsszavak:

orosz–ukrán háború, Oroszország, Ukrajna, ukrán nemzeti identitás, Vlagyimir Putyin

Absztrakt

Az ukrán nacionalizmussal1 foglalkozó állami tanulmányok a területi államra és annak intézményeire összpontosítanak, a szerző azonban fontosnak tartja bemutatni a köznyelvi és a népnyelvi ismeretekkel rendelkező hétköznapi emberek tapasztalatait is.
A tanulmány vizsgálja az ukrán nemzettudat 1990-es évektől napjainkig terjedő fokozatos erősödését, ami az ukrán nép tagjai számára menekvést nyújthat az orosz agresszió ellen. A szerző a dokumentumban lényegesnek tartja Ukrajna függetlenedésének bemutatását, abból a célból, hogy az olvasó értelmezni tudja a Szovjetunió felbomlását követő rendkívül zavaros ukrán és nemzetközi helyzetet. A tanulmány keresi a választ arra vonatkozólag is, hogy Ukrajna miképpen sodródott a Nyugat felé, illetve miért tartja fontosnak a nyugati integrációt. A cikknek nem célja az, hogy bemutassa a két ország között zajló háború cselekményeit,
hanem inkább arra keresi a választ, hogy Oroszország valójában miért támadhatta meg Ukrajnát.

Információk a szerzőről

Papp Kristóf szds.

NKE Hadtudományi Doktori Iskola hallgatója (ORCID: 0009-0004-5606-3956; MTMT: 10094447)

Hivatkozások

• 77% of Ukrainians support EU and NATO membership. European Pravda, 2024. 04. 04. https://www.eurointegration.com.ua/eng/news/2024/04/4/7183067/ (Letöltés időpontja: 2024. 01. 16.)

• Abibok, Yulia – Hrytsak, Pavlo: Searching for Safe Haven: Donbas Discourse of the 1989-91 Miners’ Strikes. Region Special Issue: Donbas Imaginaries: Heritage, Culture, Communities. Slavica Publishers, Vol. 10. No. 1. 2021, 9–32. https://www.jstor.org/stable/27127994 (Letöltés időpontja: 2024. 01. 16.)

• Ács Gábor: Elmarasztalta Ukrajnát a Majdan téri tüntetések elnyomása miatt az EJEB. Euronews, 2021. 01. 21. https://hu.euronews.com/2021/01/21/elmarasztalta-ukrajnat-a-majdanteri-tuntetesek-elnyomasa-miatt-az-ejeb (Letöltés időpontja: 2024. 01. 16.)

• A girl in a bomb shelter is playing Nich yaka misyachna / What a Moonlit Night in the violin. Reddit, 2022. https://www.reddit.com/r/violinist/comments/t8k5xv/a_girl_in_a_bomb_shelter_is_playing_nich_yaka/?rdt=46826 (Letöltés időpontja: 2024. 01. 16.)

• Anderson, Benedict: Imagined Communities: Reflections on the Origins and Spread of Nationalism. Verso, 2006.

• Balmforth, Richard – Kushch, Lina: Ukraine accuses Russia of orchestrating separatist moves. Reuters. 2014. 04. 08. https://www.reuters.com/article/us-ukraine-crisis-protestersidUSBREA370DO20140408/ (Letöltés időpontja: 2024. 01. 16.)

• Brubaker, Rogers: Nationalism Reframed. University of California, 1996. https://www.cambridge.org/us/universitypress/subjects/politics-international-relations/comparative-politics/nationalismreframed-nationhood-and-national-question-new-europe (Letöltés időpontja: 2024. 01. 07.)

• Chemakin, Anton A.: Ethnic Composition of Kiev Population in Early 20th Century: A Snapshot of Actualized History. Russia in Global Affairs, January/March 2023. 01/03. DOI: 10.31278/1810-6374-2023-21-1-32-48 https://eng.globalaffairs.ru/articles/ethnic-kiev-20th-century/ (Letöltés időpontja: 2024. 01. 07.)

• Fuller, Liz: GUUAM: Ukraine Aspires To Leadership Role In Revitalized Organization. Radio Free Europe Radio Liberty, 2005. 04. 27. https://www.rferl.org/a/1058656.html (Letöltés időpontja: 2024. 01. 14.)

• Gardner, Andrew: Russia behind Ukraine U-turn on EU. Politico, 2013. 11. 23. https://www.politico.eu/article/russia-behind-ukraine-u-turn-on-eu/ (Letöltés időpontja: 2024. 01. 07.)

• Gessen, Masha: How a City Close to the Ukraine-Russia Border Has Been Shaped by War. The New Yorker, 2022. 02. 04. https://www.newyorker.com/news/news-desk/how-a-city-close-to-theukraine-russia-border-has-been-shaped-by-war (Letöltés időpontja: 2024. 01. 07.)

• Goncharenko, Roman: The Odessa File. DW, 2015. 02. 05. https://www.dw.com/en/the-odessafile-what-happened-on-may-2-2014/a-18425200 (Letöltés időpontja: 2024. 01. 16.)

• Gressel, Gustav: Guarding The Guardians: Ukraine’s Security And Judicial Reforms Under Zelensky. European Council on Foreign Relations, 2019. 08. https://ecfr.eu/wp-content/uploads/guarding_the_guardians_ukraine_security_and_judicial_reforms_under_zelensky.pdf (Letöltés időpontja: 2024. 01. 16.)

• Gyimesi László: Az Ukrán Szovjet Szocialista Köztársaság 1922–1991. https://www.gyimesilaszlo.hu/politika/wiki/images/a/a0/Ukrajna_1922-91.jpg (Letöltés időpontja: 2024. 01. 10.)

• Halbach, Uwe: Vladimir Putin’s Eurasian Union. German Institute for International and Security Affairs, SWP Comments 1, 2012. 01. https://www.swp-berlin.org/publications/products/comments/2012C01_hlb.pdf (Letöltés időpontja: 2024. 01. 14.)

• Herbst, John: Assessing and Addressing Russian Revanchism. Prism, Vol. 6, No. 2. 2016, 164–181. https://www.jstor.org/stable/26470454 (Letöltés időpontja: 2024. 01. 16.)

• Heritage, Timothy – Golubkova, Katya: Russia eyes loan, gas deal to keep Ukraine in its orbit. Reuters, 2013. 12. 16. https://www.reuters.com/article/us-ukraine-russiaidUSBRE9BF0GV20131216/(Letöltés időpontja: 2024. 01. 15.)

• Higgins, Andrew – Baker, Peter: Russia Claims U.S. Is Meddling Over Ukraine. The New York Times, 2014. 02. 06. https://www.nytimes.com/2014/02/07/world/europe/ukraine.html (Letöltés időpontja: 2024. 01. 15.)

• History of Kyiv. Britannica. https://www.britannica.com/place/Kyiv/Evolution-of-the-moderncity (Letöltés időpontja: 2024. 01. 15.)

• Horbatenko, Serhiy: Tracking Down Advanced Russian Weaponry In The Eastern Ukraine Conflict Zone. Radio Free Europe, 2022. 02. 01. https://www.rferl.org/a/russia-separatistsadvanced-weaponry/31681767.html (Letöltés időpontja: 2024. 01. 14.)

• Howlett, Marnie: Nation-building from (below) the grassroots: Everyday nationalism in Ukraine’s bomb shelters. Nations and Nationalism, Vol 29, Issue 1, 2022, 63–69. https://doi.org/10.1111/nana.12877 (Letöltés időpontja: 2024. 01. 14.)

• Hruscsov ajándékozta Ukrajnának a Krím-félszigetet. nyugat.hu, 2022. 01. 29. https://www.nyugat.hu/cikk/tudta_hogy_hruscsov_ajandekozta_ukrajnanak_a_krim (Letöltés időpontja: 2024. 01. 14.)

• Hrytsak, Yaroslav: Rethinking Ukraine. In: Wilson, Andrew (szerk.): What does Ukraine think? European Council on Foreign Relations, 2015, 34–43. https://www.jstor.org/stable/resrep21660.7 (Letöltés időpontja: 2024. 01. 14.)

• Internet Encyclopedia of Ukraine: Bandera, Stepan. https://www.encyclopediaofukraine.com/display.asp?linkpath=pages%5CB%5CA%5CBanderaStepan.htm (Letöltés időpontja: 2024. 11. 06.)

• Internet Encyclopedia of Ukraine: Popular Movement of Ukraine. https://www.encyclopediaofukraine.com/display.asp?linkpath=pages%5CP%5CO%5CPopularMovementofUkraine.htm (Letöltés időpontja: 2024. 01. 05.)

• Karsnikov, Denys: Ex-Ukrainian President Yushchenko: Moscow poisoned the Skripals as they poisoned me. Kyiv Post, 2018. 03. 28. https://www.kyivpost.com/post/7683 (Letöltés időpontja: 2024. 01. 14.)

• Kas’ianov, Georgii: The Holodomor and the Building of a Nation. Russian Politics and Law, Volume 48, Issue 5, 2010, 25–47. https://doi.org/10.2753/RUP1061-1940480502 (Letöltés időpontja: 2024. 01. 14.)

• Kramer, Andrew: What Are the Minsk Accords, and Could They Defuse the Ukraine Crisis? 08.02.2022. The New York Times, 2022. 02. 08. https://www.nytimes.com/2022/02/08/world/russia-ukraine-minsk-accords.html (Letöltés időpontja: 2024. 01. 16.)

• Kremlin-Allied Ukrainian Lawmaker Medvedchuk’s House Arrest Extended. 10.01.2022. Radio Free Europe Radio Liberty, 2022. 01. 10. https://www.rferl.org/a/ukraine-medvedchuk-housearrest-extended/31647523.html (Letöltés időpontja: 2024. 01. 16.)

• Kulyk, Volodymyr: Ukraine’s 2017 Education Law Incites International Controversy Over Language Stipulation. Ponars Eurasia, 2018. 04. 19. https://www.ponarseurasia.org/ukraine-s-2017-education-law-incites-international-controversy-over-language-stipulation/ (Letöltés időpontja: 2024. 01. 07.)

• Kuzio, Taras: Escape from empire: Ukraine’s post-Soviet national awakening. Atlantic Council, 2021. 07. 07. https://www.atlanticcouncil.org/blogs/ukrainealert/escape-from-empire-ukrainespost-soviet-national-awakening/ (Letöltés időpontja: 2024. 01. 06.)

• Language Law For National Print Media Comes Into Force In Ukraine. Radio Free Europa Radio Liberty, 2022. 01. 16. https://www.rferl.org/a/ukraine-language-law-russian/31656441.html (Letöltés időpontja: 2024. 01. 06.)

• Mankoff, Jeffrey: Putin likes to talk about Russians and Ukrainians as ‘one people.’ Here’s the deeper history. The Washington Post, 2022b. 02. 10. https://www.washingtonpost.com/politics/2022/02/10/putin-likes-talk-about-russians-ukrainians-one-people-heres-deeper-history/ (Letöltés időpontja: 2024. 01. 06.)

• Mankoff, Jeffrey: Russia’s War in Ukraine: Identity. Center for Stategic & International Studies, 2022a. 04. 22. https://www.csis.org/analysis/russias-war-ukraine-identity-history-and-conflict (Letöltés időpontja: 2024. 01. 06.)

• Mankoff, Jeffrey – Miller, Aleksei: Ukraine’s Chuch Politics in War and Revolution. In: Oliker, Olga (szerk.): Religion and Violence in Russia. Center for Stategic & International Studies, Chapter 9. https://csis-website-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/publication/180530_Oliker_ReligionandViolenceinRussia_Web.pdf?HLUcSpiycSLjwYXjxwk8nM49DfnpOsvT (Letöltés időpontja: 2024. 01. 07.)

• Mann, Robin – Fenton, Steve: The personal contexts of national sentiments. Journal of Ethnic and Migration Studies, 35(4), 2009, 517–534. https://doi.org/10.1080/13691830902764882 (Letöltés időpontja: 2024. 01. 06.)

• Marsden, Chris: Poroshenko launches bloody assault on eastern Ukraine. World Socialist Web Site, 2014. 07. 02. https://www.wsws.org/en/articles/2014/07/02/ukra-j02.html (Letöltés időpontja: 2024. 01. 14.)

• Masters, Jonathan: Ukraine: Conflict at the Crossroads of Europe and Russia. Council on Foreign Relations, 2023. 02. 14. https://www.cfr.org/backgrounder/ukraine-conflict-crossroadseurope-and-russia (Letöltés időpontja: 2024. 01. 06.)

• Myers, Stephen Lee: Putin Backs Ukrainian Leader, Dismissing Call for New Runoff. The New York Times, 2004. 12. 03. https://www.nytimes.com/2004/12/03/world/europe/putin-backsukrainian-leader-dismissing-call-for-new-runoff.html (Letöltés időpontja: 2024. 01. 14.)

• Myre, Greg: How the Soviet Union’s collapse explains the current Russia–Ukraine tension. npr.org, 2021. 12. 24. https://www.npr.org/2021/12/24/1066861022/how-the-soviet-unions-collapseexplains-the-current-russia-ukraine-tension (Letöltés időpontja: 2024. 01. 14.)

• Nacinalizmus fogalma. Arcanum. https://www.arcanum.com/hu/online-kiadvanyok/Lexikonoka-magyar-nyelv-ertelmezo-szotara-1BE8B/n-40903/nacionalizmus-40953/ (Letöltés időpontja: 2024. 01. 14.)

• Nagy Gábor: Még Putyin is írt róla: az oroszok ezzel a körlevéllel kezdték hivatalosan vegzálni az ukránokat. Mandiner, 2023. 07. 18. https://mandiner.hu/kulfold/2023/07/meg-putyin-is-irtrola-az-oroszok-ezzel-a-korlevellel-kezdtek-hivatalosan-vegzalni-az-ukranokat (Letöltés időpontja: 2024. 01. 07.)

• National Survey of Ukraine (IRI): February 2023. Rating Group, 2023.03. 23. https://ratinggroup.ua/en/research/ukraine/national_survey_of_ukraine_iri_february_2023.html (Letöltés időpontja: 2024. 01. 07.)

• Niland, Paul: Making Sense of Minsk: Decentralization, Special Status, and Federalism. Atlantic Council, 2016. 01. 27. https://www.atlanticcouncil.org/blogs/ukrainealert/making-senseof-minsk-decentralization-special-status-and-federalism/ (Letöltés időpontja: 2024. 01. 07.)

• Ohoiko, Anna: Language Situation in Ukraine in 2020. Ukrainian Lessons, 2019. 06. 05. https://www.ukrainianlessons.com/language-situation/ (Letöltés időpontja: 2024. 01. 07.)

• Opitivannya: 68% hromadjan Ukraini vvazsajut ridnoju movoju ukrainsku. Unian, 2017. 04. 12. https://www.unian.ua/society/1873666-opituvannya-68-gromadyan-ukrajini-vvajayut-ridnoyumovoyu-ukrajinsku.html (Letöltés időpontja: 2024. 01. 09.)

• Owolade, Tomiwa: Solzhenitsyn, Putin and the historical myth-making that drives Russian imperialism. Engelsberg Ideas, 2022. 03. 18. https://engelsbergideas.com/notebook/solzhenitsynputin-and-the-historical-myth-making-that-drives-russian-imperialism/ (Letöltés időpontja: 2024. 01. 06.)

• Package of measures for the Implementation of the Minsk agreements. Organization for Security and Co-operation in Europe. https://peacemaker.un.org/sites/default/files/document/files/2024/05/ua150212minskagreementen.pdf (Letöltés időpontja: 2024. 11. 29.)

• Parliamentary democracy. Britannica. https://www.britannica.com/place/Ukraine/Parliamentarydemocracy#ref404678 (Letöltés időpontja: 2024. 01. 09.)

• People of Ukraine. Britannica. https://www.britannica.com/place/Ukraine/Resources-and-power (Letöltés időpontja: 2024. 01. 09.)

• Perrigo, Billy: How Putin’s Denial of Ukraine’s Statehood Rewrites History. Time Magazine, 2022. 02. 22. https://time.com/6150046/ukraine-statehood-russia-history-putin/ (Letöltés időpontja: 2024. 01. 07.)

• Pifer, Steven: Poroshenko Signs EU–Ukraine Association Agreement. Brookings, 2014. 06. 27. https://www.brookings.edu/articles/poroshenko-signs-eu-ukraine-association-agreement/ (Letöltés időpontja: 2024. 01. 15.)

• Pirani, Simon et al.: The Russo-Ukrainian gas dispute of January 2009: a comprehensive assessment. Oxford Institute of Energy Studies, 2009. 02. https://www.oxfordenergy.org/wpcms/wp-content/uploads/2010/11/NG27-TheRussoUkrainianGasDisputeofJanuary2009AComprehensive Assessment-JonathanSternSimonPiraniKatjaYafimava-2009.pdf (Letöltés időpontja: 2024. 01. 14.)

• Polityuk, Pavel: Ukraine passes language law, irritating president-elect and Russia. Reuters, 2019. 04. 25. https://www.reuters.com/article/world/ukraine-passes-language-law-irritatingpresident-elect-and-russia-idUSKCN1S110Y/ (Letöltés időpontja: 2024. 01. 09.)

• Polityuk, Pavel – Zinets, Natalia: Pledging reforms by 2020, Ukraine seeks route into NATO. Reuters, 2017. 07. 10. https://www.reuters.com/article/us-ukraine-nato-idUSKBN19V12V/ (Letöltés időpontja: 2024. 01. 10.)

• Powirska, Lidia: Through the Ashes of the Minsk Agreements. Harvard University, 2022. 05. 18. https://epicenter.wcfia.harvard.edu/blog/through-ashes-minsk-agreements (Letöltés időpontja: 2024. 01. 16.)

• Putin To Visit Ukraine On Eve Of Election. Radio Free Europe Radio Liberty, 2004. 10. 21. https://www.rferl.org/a/1055449.html (Letöltés időpontja: 2024. 01. 14.)

• Pyvovarov, Serhii – Spirin, Yevhen: 101 years ago, the Bolsheviks from Moscow launched a policy of “Ukrainization” to strengthen their power in Ukraine. babel.ua, 2024. 04. 26. https://babel.ua/en/texts/58047-101-years-ago-the-bolsheviks-from-moscow-launched-a-policy-ofukrainization-

to-strengthen-their-power-in-ukraine-and-when-it-began-to-threaten-the-regimeits-supporters-were-sent-to-camps-and-shot (Letöltés időpontja: 2024. 01. 16.)

• Raczkiewycz, Mark: Last Pro-Russian TV Channel Taken Off Air, Sanctioned for 5 Years. Kyiv Post, 2022. 02. 12. https://www.kyivpost.com/post/8250 (Letöltés időpontja: 2024. 01. 16.)

• Russia’s War on Ukraine. International Energy Agency. https://www.iea.org/topics/russias-waron-ukraine (Letöltés időpontja: 2024. 01. 16.)

• Shvangiradze, Tsira: Gorbachev’s Moscow Spring & the Fall of Communism in Eastern Europe. The Collector, 2022. 03. 12. https://www.thecollector.com/gorbachev-moscow-spring-fall-ofcommunism-eastern-europe/ (Letöltés időpontja: 2024. 01. 05.)

• Shvangiradze, Tsira: Forming a Modern Ukrainian State: Rukh, the People’s Movement of Ukraine. The Collector, 2023. 05. 05. https://www.thecollector.com/rukh-peoples-movement-ofukraine/ (Letöltés időpontja: 2024. 01. 04.)

• Siruk, Olena: A guide to the history of oppression of the Ukrainian language. chytomo.com, 2023. 07. 03. https://chytomo.com/en/a-guide-to-the-history-of-oppression-of-the-ukrainianlanguage/ (Letöltés időpontja: 2024. 01. 16.)

• Skey, Michael: National Belonging and Everyday Life. Palgrave Macmillan, London, 2011.

• Solzhenitsyn, Aleksandr: Rebuilding Russia. Harvill, 1991.

• Standish, Reid: Putin’s Eurasian Dream Is Over Before It Began. Foreign Policy, 2015. 01. 06. https://foreignpolicy.com/2015/01/06/putins-eurasian-dream-is-over-before-it-began/ (Letöltés időpontja: 2024. 01. 15.)

• Statisztika az ukrán nyelvet használókról 2001-ig. http://2001.ukrcensus.gov.ua/results/nationality_population/graphic (Letöltés időpontja: 2024. 01. 07.)

• The crisis in Crimea and eastern Ukraine. Britannica. https://www.britannica.com/place/Ukraine/The-crisis-in-Crimea-and-eastern-Ukraine (Letöltés időpontja: 2024. 01. 16.)

• The Minsk Conundrum: Western Policy and Russia’s War in Eastern Ukraine. Chatham House, 2020. 12. 17. https://www.chathamhouse.org/2020/05/minsk-conundrum-western-policy-andrussias-war-eastern-ukraine-0/minsk-2-agreement (Letöltés időpontja: 2024. 01. 16.)

• Top U.S. official visits protesters in Kiev as Obama admin. ups pressure on Ukraine president Yanukovich. CBS News, 2013. 12. 11. https://www.cbsnews.com/news/us-victoria-nuland-wadesinto-ukraine-turmoil-over-yanukovich/ (Letöltés időpontja: 2024. 01. 15.)

• Ukraine crisis of 2013–14. Britannica. https://www.britannica.com/topic/Ukraine-crisis (Letöltés időpontja: 2024. 01. 16.)

• Ukraine war: Chernihiv resident speak to Sky News from bomb shelter: ‚Enjoy peace, it’s so vulnerable’. Sky News, 2022. 03. 07. https://news.sky.com/video/ukraine-war-chernihiv-residentspeak-to-sky-news-from-bomb-shelter-enjoy-peace-its-so-vulnerable-12560084 (Letöltés időpontja: 2024. 01. 16.)

• Ukrajnában tízezrek vonultak az utcákra. BBC News, 2004. 11. 22. https://www.bbc.co.uk/hungarian/news/story/2004/11/041122_ukrainepolls.shtml (Letöltés időpontja: 2024. 01. 16.)

• Ukrajnai helyzet. Európai Parlament, Állásfoglalások, 20. pont. 2010. 02. 25. https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2010:348E:0001:0005:HU:PDF (Letöltés időpontja: 2024. 01. 16.)

• Vanderklippe, Nathan: Chernihiv residents never gave in amid death, destruction and Russian atrocities. The Globe and Mail, 2022. 04. 07. https://www.theglobeandmail.com/world/articlechernihiv-residents-never-gave-in-amid-death-destruction-and-russian/ (Letöltés időpontja: 2024. 01. 16.)

• Walker, Nigel: Conflict in Ukraine: A timeline (2014 – eve of 2022 invasion). House of Common Library, 2023. 08. 22. https://researchbriefings.files.parliament.uk/documents/CBP-9476/CBP-9476.pdf (Letöltés időpontja: 2024. 01. 16.)

• Yaffa, Yoshua: Inside Kyiv’s Metro, a Citywide Bomb Shelter. The New Yorker, 2022. 03. 03. https://www.newyorker.com/magazine/2022/03/14/inside-kyivs-metro-a-citywide-bomb-shelter (Letöltés időpontja: 2024. 01. 16.)

• Yanukovych, Viktor: Ukraine’s Future Is With the European Union. The Wall Street Journal, 2011. 08. 25. https://www.wsj.com/articles/SB10001424053111903461304576524672209158138 (Letöltés időpontja: 2024. 01. 14.)

• Young, Thomas: 10 maps that explain Ukraine’s struggle for independence. Brookings, 2015. 05. 21. https://www.brookings.edu/articles/10-maps-that-explain-ukraines-struggle-forindependence/ (Letöltés időpontja: 2024. 01. 16.)

• Yushchenko Grants Hero Status To Controversial Ukrainian Nationalist. Radio Free Europe Radio Liberty, 2010. 01. 22. https://www.rferl.org/a/Yushchenko_Grants_Hero_Status_To_Controversial_Ukrainian_Nationalist/1937123.html (Letöltés időpontja: 2024. 01. 16.)

• Zubok, Vladislav: Collapse, The Fall of the Soviet Union. Yale University Press, 2022. 02. 25. https://issuu.com/yalebooks/docs/collapse-samplechapter (Letöltés időpontja: 2024. 01. 05.)

##submission.downloads##

Megjelent

2025-02-21

Hogyan kell idézni

Papp, K. (2025). Az ukrán nemzettudat megerősödése az 1990-es évektől napjainkig. Honvédségi Szemle – Hungarian Defence Review, 153(1), 118–137. https://doi.org/10.35926/HSZ.2025.1.11